Να πάρω ή να μην πάρω την προσφορά στο supermarket;

Ιδού η απορία! Αγαπητέ σύγχρονε Άμλετ υπάρχει τρόπος να λύσεις την απορία σου, αρκεί να αναδιατυπώσεις το δίλημμα ως εξής: Να πετάξω ή να μην πετάξω τα πράγματα που έχω ήδη στο ψυγείο; Κι αυτό γιατί τις περισσότερες φορές οι προσφορές των supermarket τύπου δύο στην τιμή του ενός, 3+1 δώρο κλπ είναι αποτέλεσμα της προσεχούς ημερομηνίας λήξης των προϊόντων και οι επιχειρήσεις προτιμούν να τα πουλήσουν σε χαμηλότερη τιμή παρά να τους μείνουν στοκ ή να πρέπει να τα πετάξουν. Επόμένως αυτό που πρέπει να σκεφτείς είναι:

1) θα καταφέρεις να τα καταναλώσεις – χρησιμοποιήσεις πριν λήξουν ώστε να μη χρειαστεί να τα πετάξεις εσυ τελικά αντί για τις εταιρίες που τα παράγουν – διανέμουν;
2) έστω ότι καταναλώνεις – χρησιμοποιείς αυτά που αγόρασες πριν λήξουν. Μήπως αυτό σημαίνει όμως ότι κάτι άλλο που είχες στο ψυγείο σου ή στο ντουλάπι σου έληξε, οπότε θα πρέπει να πετάξεις εκείνο;

Γενικά όταν αγοράζεις μια προσφορά είσαι σίγουρος/η ότι πρόκειται για ευκαιρία και όχι για παγίδα να αγοράσεις πράγματα που δε χρειάζεσαι;

Εκτιμάται ότι 88εκ τόνοι φαγητού πετιούνται στα σκουπίδια στις χώρες της Ευρώπης κάθε χρόνο. Αυτή η ποσότητα είναι επαρκής για να τραφούν 9 φορές τα 55 εκατομμύρια των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Γλωσσάρι:
Where Food is Wasted in the Supply Chain = Πού σπαταλιέται το φαγητό στην Αλυσίδα Τροφοδοσίας
Handling & Storage = Χειρισμός και Αποθήκευση
Production = Παραγωγή
Consumption = Κατανάλωση
Distribution & Market = Διανομή και Πώληση
Processing = Επεξεργασία

Εάν σταματήσεις να σπαταλάς φαγητό δε σταματάς απλά να σπαταλάς χρήματα. Δείχνεις έμπρακτα το σεβασμό σου:
– σε όσους κατέβαλαν προσπάθεια για να παραχθεί αυτό το φαγητό,
– σε όσους δεν είχαν χρήματα να το αγοράσουν αντί για σένα που είχες,
– στο περιβάλλον που δε θα του προσθέσεις σκουπίδια και επίσης
– στον ίδιο σου τον εαυτό.

Ok, σοβαρά τώρα, τι μπορείς να κάνεις εσύ;

Σχεδίασε λίγο την εβδομάδα σου

Κάνε μια λίστα με τα φαγητά που θα φτιάξεις μες στην εβδομάδα και θα γλυτώσεις χρήματα, θα γλυτώσεις χρόνο και θα φας και πιο υγιεινά. Αν δεν αγοράσεις περισσότερα από όσα υπολογίζεις να χρησιμοποιήσεις, τότε και φρέσκα θα παραμείνουν και θα τα χρησιμοποιήσεις όλα. Επίσης σημαντικό: Τσέκαρε τι έχεις στο ψυγείο και στα ντουλάπια σου πριν πας για ψώνια, ώστε να μην αγοράσεις πράγματα που έχεις ήδη. Δες τι πρέπει να χρησιμοποιήσεις γιατί χαλάει και σχεδιάσε να μαγειρέψεις / ετοιμάσεις κάτι σχετικό.

Φύλαξε σωστά φρούτα και λαχανικά ώστε να παραμείνουν φρέσκα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα

Πολλά φρούτα όταν χαλάνε και σαπίζουν, παίρνουν μαζί τους και ό,τι φρέσκο είναι τριγύρω. Επομένως φύλαξε για παράδειγμα τις μπανάνες, τα μήλα και τα τις ντομάτες χωριστά, και τα φρούτα γενικά σε διαφορετική θέση από τα λαχανικά. Πλύνε τα κάθε είδους μούρα και τα σταφύλια πριν τα φας και όχι νωρίτερα. Εαν σ’αρέσει να τρως φρούτα σε θερμοκρασία δωματίου αλλά χρειάζεται να είναι γενικά στο ψυγείο για να διατηρηθούν, απλά βγάλε έξω απ’ αυτό, ότι σκοπεύεις να φας μες στην ημέρα, το πρωί που ξυπνάς. Α και κάτι ακόμα: όταν είσαι στο supermarket, στο μανάβικό, στη λαϊκή κλπ αγόρασε τα φρούτα ή τα λαχανικά που μοιάζουν περίεργα. Τα περισσότερα είναι απολύτως μια χαρά για να τα φας ωστόσο ακριβώς επειδή το μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα τους δεν δείχνουν όπως νομίζουμε ότι θα «έπρεπε» να δείχουν καταλήγουν στα σκουπίδια.

Προετοίμασε τα ευπαθή φαγητά αμέσως μετά τα ψώνια

Κάνε το μαγείρεμά σου εύκολο και γρήγορο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, ώστε να μη χρειαστεί να καταλήξεις σε κάτι απ’ έξω και γενικά να μη βαρεθείς να φτιάξεις το οτιδήποτε και καταλήξεις να πετάξεις τα υλικά επειδή χάλασαν. Όταν λοιπόν γυρίσεις σπίτι από τα ψώνια και είσαι ακόμα σε εγρήγορση πλύνε, στέγνωσε, ψιλόκοψε, φετόκοψε και φύλαξε οτιδήποτε φρέσκο έχεις σε καθαρά μπολ για να μπορείς να τα πάρεις και να τα φας η να τα χρησιμοποιήσεις σε μια συνταγή εύκολα και γρήγορα μεσα στην εβδομάδα που θα γυρίσεις κουρασμένος/η. Βάλε επίσης στην κατάψυξη φαγητά που ξέρεις σίγουρα ότι δε θα φας αμέσως όπως το κρέας, το ψωμί ίσως και γιατί όχι και τα κομμένα φρούτα (αν είσαι μόνος/η στο σπίτι κι έχεις πάρει καρπούζι το τρως όλο μονομιάς;)

Κομποστοποίησε

Φλούδες… πατάτας, φρούτων κλπ. Δε θες να τις φας; Δε θες να τις μαγειρέψεις; Κανένα πρόβλημα. Κάντες λίπασμα για τις γλάστρες ή τον κήπο του σπιτιού σου / της πολυκατοικίας. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι, θα αφιερώσουμε σύντομα και άρθρο επί του θέματος.

Χάρισε ή πούλησε ό,τι δεν χρησιμοποιείς ή δεν προλαβαίνεις να φας

Εάν δε σκοπεύεις να φας αυτές τις κονσέρβες που έχεις χρόνια στο ντουλάπι, χάρισέ τες κάπου που θα τις αξιοποιήσουν. Τσέκαρε sites όπως του Cookisto, του Μπορούμε, και άλλα πολλά, γενικά ψάξτο λίγο και θα δεις ότι υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές του κάδου σκουπιδιών.

Υλικά που κοντεύουν να χαλάσουν και... Μεινέσματα

Τσέκαρε τι έχεις ήδη! Πετάς λιγότερα πράγματα στα σκουπίδια και μπορεί να ανακαλύψεις και ένα καινούριο αγαπημένο φαγητό. Βασικά όμως αρχικά πρέπει να καταλάβουμε τη διαφορά μεταξύ της: «Ανάλωσης κατά προτίμηση έως» και της «Ημερομηνίας λήξης» και στη συνέχεια να συνηθίσουμε να τρώμε και τα «μεινέσματα» ή αλλιώς ό,τι έχει μείνει / περισσέψει από προηγούμενες μέρες. Δεν είμαστε σίγουροι αν υπάρχει όντως σα λέξη αλλά τη χρησιμοποιούμε στην οικογένειά μας οπότε… είπαμε να την λανσάρουμε κι εδώ.

Δες περισσότερα σχετικά αυτό το τιπ

– Ψώνισε πρώτα απ’όλα από το ψυγείο σου! Μαγείρεψε ή φάει πρώτα ό,τι έχεις ήδη σπίτι σου πριν πας να αγοράσεις περισσότερα πράγματα.
– Έχεις φρούτα και λαχανικά που δεν είναι πια και τόσο φρέσκα; Μπορεί να είναι ακόμα μια χαρά για να τα μαγειρέψεις. Σκέψου κάποια σούπα, τουρλού, σάλτσες, ψητά, κρέπες ή smoothies.
– Επίσης στα εστιατόρια παράγγειλε όσα μπορείς να φας. Δεν είναι ένδειξη γενναιοδωρίας να παραγγέλνεις ένα σωρό πράγματα και να μην τα τρως. Είναι ασέβεια και ανοησία. Ζήτησε να πάρεις στο σπίτι ό,τι έμεινε. Αν δεν θες να το φας δώστο σε κάποιον άλλον. Δεν είναι τσιγγουνιά ούτε ντροπή. Είναι απόδειξη σεβασμού όπως αναφέραμε και στην αρχή του άρθρου.

Εγώ πρέπει να τα κάνω όλα; Οι υπόλοιποι τι κάνουν; Δες κάποια παραδείγματα!

Ευρωπαϊκή Ένωση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε στόχους για όλα τα κράτη-μέλη ώστε να ενισχύσει την ανακύκλωση, να καταργήσει τις χωματερές και να μειώσει τη σπατάλη φαγητού. Με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού πακέτου Κυκλικής Οικονομίας τον Ιανουάριο του 2017, που προβλέπει βιώσιμη ανάπτυξη, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκριναν αρκετούς φιλόδοξους στόχους μεταξύ των οποίων την μείωση της σπατάλης φαγητού στο μισό έως το 2030. Δες όλους τους στόχους εδώ.

Χωρίς αμφιβολια πρόκειται για μια σπουδαία συμφωνία. Ωστόσο, ακριβώς όπως και με τη Συνθήκη του Παρισιού, πρόκειται περισσότερο για ευσεβή πόθο παρά για δέσμευση των κρατών – μελών. Τα κράτη «στοχεύουν» να πραγματοποιήσουν αυτούς τους στόχους, δεν δεσμεύονται να το κάνουν παρ’ όλο που σήμερα υπάρχουν αναλυτικά σχέδια και στρατηγικές για το πώς μπορούν να το κάνουν… Βασιζόμαστε στην υπευθυνότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων να πάρουν αυτούς τους στόχους στα σοβαρά και να τους κάνουν πραγματικότητα.

Γαλλία

Το 2015, η Γαλλία ψήφισε έναν νόμο ο οποίος κρίνει παράνομη την καταστροφή απούλητου φαγητού, αναγκάζωντας έτσι μεγάλες αλυσίδες supermarket να δωρίσουν ό,τι έχουν απούλητο σε φιλανθρωπικές οργανώσεις ή σε αγρότες για να τα χρησιμοποιήσουν στις φάρμες και στα χωράφια τους. Όλα τα supermarket με έκταση καταστημάτων μεγαλύτερη ή ίση των 400 τμ επιβάλλεται να κάνουν συμφωνίες με φιλανθρωπικές οργανώσεις και να δωρίσουν φαγητό που είναι απούλητο αλλά ακόμα βρώσιμο, αλλιώς θα λαμβάνουν πρόστιμο αξίας €3,750. Οπώς αναφέραμε και παραπάνω το φαγητό μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και ως ζωοτρογή ή ως λίπασμα σε χωράφια.

Πέρα από τους τόνους φαγητού που σπαταλιούνται κάθε χρόνο από τα supermarket της χώρας, εκτιμάται ότι ο μέσος Γάλλος πετάει 20 με 30 κιλά φαγητό το χρόνο. Όλα μαζί (σπατάλη supermarket και νοικοκυριών) συνυπολογίζονται να έχουν αξία μεταξύ €12 και €20 δις (1 δις = 1000 εκατομμύρια). Χάρη στη νέα τροπολογία, η γαλλική κυβέρνηση ελπίζει να μειώσει στο μισό τη σπατάλη του φαγητού στη χώρα μέχρι το 2025.

Ιταλία

Τον Αύγουστο του 2016, η Ιταλία ψήφισε την σχετική νομοθεσία που απλοποιεί τη δωρεά πλεονάζοντος φαγητού, έτσι ώστε να μειωθεί η σπατάλη του. Ο νόμος στοχεύει να μειώσει το πεταμένο φαγητό κατά 1 εκ. τόνους το χρόνο, προσφέροντας κίνητρα στις επιχειρήσεις και στους αγρότες να το δωρίσουν σε φιλανρωπίες. Στοχεύει επίσης στη χρηματοδότηση νέων προγραμμάτων για τη μείωση της σπατάλης φαγητού στα σχολεία, στα νοσοκομεία και σε άλλους δημόσιους οργανισμοούς που διαθέτουν εστιατόρια ή καντίνες. Ο νόμος περιλαμβάνει επίσης την κατανομή κονδυλίου €10 εκατομμυρίων για το λανσάρισμα της πρωτοβουλίας, €1 εκατομμυρίου ετησίως για τη χρηματοδότηση καινοτομικών projects σχετικά με τη μείωση της σπατάλης φαγητού και €2 εκατομμυρίων για την αγορά φαγητού για τους φτωχούς. Προσφέρει επίσης φοροελαφρύνσεις σχετικές με τις δωρεές φαγητού και αναιρεί έναν μεγάλο αριθμό γραφειοκρατικών εμποδίων, τα οποία έκαναν πολλές επιχειρήσεις διστακτικές στο να δωρίσουν φαγητά που μόλις είχαν λήξει από φόβο μην μπλέξουν με τις υγειονομικές αρχες. Τέλος ο νόμος αυξάνει την ποσότητα δωρεάς στα €15.000 (από €5.000) και θα χρηματοδοτήσει επίσης την έρευνα νέων προϊόντων (πχ συσκευασίες) για την αποφυγή της αλλοίωσης του φαγητού κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του.

Ο νέος νόμος επιτρέπει στον Ιταλό καταναλωτή να ζητήσει πιο εύκολα (και να πάρει) σπίτι τη λεγόμενη οικογενειακή σακούλα (επίσης γνωστή και ως σακούλα για το σκύλο) που σημαίνει να ζητήσει να του τυλίξουν για το σπίτι φαγητό που παρήγγειλε στο εστιατόριο αλλά δεν κατάφερε να φάει. Αυτή είναι ίσως και μια από τις μεγαλύτερες αλλάγες στην ιταλική κουλτούρα που ελπίζει να πετύχει η νόμος, καθώς τέτοιες ερωτήσεις από Ιταλούς είναι πολύ σπάνιες. Η Barbara Degani (υφυπουργός περιβάλλοντος) ανέφερε ότι η νέα έκφραση «οικογενειακή σακούλα», όπως λέγεται στην Ιταλία, σηματοδοτεί μια σημειολογική αναβάθμιση της «σακούλας για το σκύλο», έτσι ώστε να παροτρύνουν τους ανθρώπους να σταματήσουν να θεωρούν τη πράξη του να ζητήσουν να τους τυλίξουν κάτι για το σπίτι ως κάτι ντροπιαστικό. Τουναντίον θα πρέπει να το βλέπουν ως σωστή συμπεριφορά.

Ελλάδα

Η σπατάλη του φαγητού στην Ελλάδα δεν είναι καν θέμα δημόσιου πολιτικού διαλόγου. Σε συνδυασμό με την έλλειψη εκτενούς και εις βάθος έρευνας η περιγραφή της κατάστασης με αριθμούς και δεδομένα είναι αρκετά δύσκολη. Εφ’ όσον δεν υπάρχει πολιτική πίεση εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι δεν υπάρχει και σχετική νομοθεσία. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει το φαινόμενο της σπατάλης του φαγητού ώς ένα ανθρωπιστικό ζήτημα και ειδικά με την κρίση των τελευταίων ετών, καθώς πολλοί πολίτες υποφέρουν από ανασφάλεια σχετικά με το αν θα έχουν να φάνε την επόμενη μέρα, ως αποτέλεσμα της υψηλής ανεργείας. Η κρίση έχει προκαλέσει επίσης και μια μείωση στην σπατάλη του φαγητού, καθώς τα νοικοκυριά αγοράζουν λιγότερο εξαιτίας της μειωμένης αγοραστικής τους δύναμης.

Η οργάνωση Μπορούμε είναι ένας από τους μεγαλύτερους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, η αποστολή του οποίου είναι να μειώσει τη σπατάλη του φαγητού και να αντιμετωπίσει τον υποσιττισμό στην Ελλάδα. Προσπαθεί να βοηθήσει στην διαχείριση της σπατάλης του φαγητού και ταυτόχρονα να εξυπηρετήσει τις ανάγκες πολλών πολιτών στην Ελλάδα, στο χαμηλότερο δυνατό κόστος, χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες και μεθόδους σύνδεσης δωρητών με οργανισμούς που υπηρετούν όσους έχουν ανάγκη.

Έχουμε ακόμα μακρύ δρόμο μπροστά μας και σίγουρα χρειαζόμαστε υποστήριξη από τις ρυθμιστικές αρχές. Όμως όπως ακριβώς συνέβη και στις χώρες που απέκτησαν ήδη σχετική νομοθεσία, η αλλαγή ξεκινά από εμάς και την διάθεσή μας πιέσουμε και να λειτουργούμε στρατηγικά και συντονισμένα. Ας κάνουμε ένα βήμα τη φορά όμως. Προς το παρόν ας συγκεντρωθούμε στην κουζίνα μας!

Ανυπομονούμε να διαβάσουμε τα σχόλιά σας.