Αλήθεια! Γνωρίζει κανείς πόση ακριβώς ενέργεια καταναλώνει σε ετήσια βάση, που και πόσο πληρώνει γι΄αυτή; Πολύ πιθανό όταν μιλάμε για ενέργεια, ελάχιστοι να φέρνουν στο μυαλό τους τα είδη ενέργειας που καταναλώνουμε σπίτι μας. Ακόμα λιγότεροι να συνειδητοποιούν τη σύνδεση με την παραγωγή ενέργειας. Και μάλλον σχεδόν κανείς να ενδιαφέρεται για την πηγή ενέργειας που θα χρησιμοποιούμε στο μέλλον, αρκεί το εργοστάσιο παραγωγής (στη περίπτωση του λιγνήτη για παράδειγμα) να μην είναι στην περιοχή μας. Γενικά τείνουμε να ενδιαφερόμαστε και να μας νοιάζει για οτιδήποτε βλέπουμε με τα μάτια μας, ό,τι είναι δίπλα μας. Αν όμως κάναμε την ενέργεια που χρησιμοποιούμε σπίτι μας εξίσου ορατή;
Τότε όλα όσα μας φαίνονται θέμα συζήτησης για τα συμβούλια μεγάλων εταιριών, για τα πανεπιστήμια ίσως, για τη βουλή, θα καταλαβαίναμε ότι μας αφορούν άμεσα. Θα μας βοηθούσε να εκπληρώσουμε ότι θεωρητικά είναι υποχρέωση της κοινωνίας: να απαιτεί και να κατευθύνει τις αλλαγές. Όντας ενημερωμένοι και συνειδητοποιημένοι για τις συνήθειές μας και τον αντίκτυπό τους θα μπορούσαμε να θέσουμε τις βάσεις για σωστές επιλογές.
Φανταστείτε μια βρύση στο σπίτι σας… Θεωρητικά κανείς δεν την αφήνει να στάζει, σε σημείο που δεν μπορούμε καν να κοιμηθούμε αν ακούμε να στάζει π.χ. η βρύση του μπανιου. Πρέπει να σιγουρευτούμε ότι θα σταματήσει ή ότι το νερό δεν θα πάει εντελώς χαμένο, τελεία.
Γιατί; Δεν είναι ο ήχος. Αν ήταν αυτό κάθε φορά που βρέχει θα αγρυπνούσαμε. Είναι η αίσθηση της διαρροής. Αυτη η μεμονωμένη βρύση μπορεί να μας κάνει να σηκωθούμε από το κρεβάτι, κάτι που έρχεται σε εκ διαμέτρου αντιδιαστολή με τον τρόπο που καταναλώνουμε ενέργεια γενικότερα στο σπίτι. Κι αν σκεφτεί κανείς ότι αυτή διαρροή αντιστοιχεί σε 1575 λίτρα το χρόνο (1 σταγόνα / δευτερόλεπτο, 20.000 σταγόνες / λίτρο) και επομένως σε περίπου 1,5€ το χρόνο, δε μιλάμε για κάποιο σπουδαίο ποσό.
Το κόστος συνεχούς κατανάλωσης ενός Watt για ένα χρόνο αντιστοιχεί περίπου στα ίδια χρήματα. Ωστόσο, οι περισσότεροι από εμάς δε σκεφτόμαστε ότι πρέπει να κλείσουμε το wi-fi οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο χρόνο. Κι αν υποθέσουμε ότι καταναλώνει 12 Watt, τότε είναι περίπου το αντιστοιχο 12 βρυσών που στάζουν. Αν υπολογίσουμε δε το διοξείδιο του άνθρακα που παράγει ο ρούτερ (±400γρ CO2 / kWh) είναι περίου 82 φορές περισσότερο από τη βρύση (±0,36γρ CO2 / λιτρο νερού). Σημαντική διαφορά αλλά δεν είναι τίποτα ακόμα. Η ελάχιστη ποσότητα ηλεκτρισμού που χρησιμοποιούμε (τηλεόραση stand by, αποκωδικοποιητής, υπολογιστής σε hibernation, ξυπνητήρι, η κεντρική μονάδα θέρμασης – το καζάνι – κλπ ) είναι περίπου 100 Watt. Αυτά τα 100 Watt αντιστοιχούν σε περίπου 150€ το χρόνο, τα οποία ξοδεύουμε ενώ κοιμόμαστε. Κυριολεκτικά. Θα επρέπε να αφήσουμε 100 βρύσες να στάζουν για ένα χρόνο για να φτάσουμε σε αυτό το έξοδο. Για την παραγωγή του αντίστοιχου διοξειδίου του άνθρακα θα χρειαζόμασταν περίπου 800 βρύσες. Τότε βέβαια ο ήχος ίσως να τις έκανε να ακούγονται σα βροχή και να μας μπέρδευε, ώστε να μη σηκωθούμε από το κρεβάτι…
Πέρα απ΄την πλάκα πάντως, αν αυτό αντιστοιχεί πρόχειρα σε ένα μόνο νοικοκυριό, στην Ελλάδα έχουμε 4,2 εκατομμύρια νοικοκυριά, επομένως η άσκοπη κατανάλωση ενέργειας αντιστοιχεί σε περίπου €630 εκατομμύρια και στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος με 2,4 μεγατόνους διοξειδίου του άνθρακα…
Αν λοιπόν αποφασίσουμε να κλείσουμε κάποιες συσκευές όταν δεν τις χρησιμοποιούμε, γλιτώνουμε χρήματα από τον προϋπολογισμό μας και συμβάλλουμε σε λίγους τόνους διοξειδίου του άνθρακα λιγότερο. Δεν είναι απλό;
Αντιστοιχη άσκηση για την αγορά της Ολλανδίας έδειξε ότι αυτοί καταναλώνουν περίπου 150 Watt ενώ κοιμούνται, με αντίστοιχο κόστος 300€. Υπολογίζοντας ότι υπάρχουν περίπου 7,7 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ολλανδία (ναι κι όμως, είναι περισσότεροι από εμάς) μιλάμε για 2,3 δις το χρόνο και 4,4 μεγατόνους διοξειδίου του άνθρακα. Οι τάξεις μεγέθους και στις δύο χώρες είναι τεράστιες.
Και στην Ολλανδία και στην Ελλάδα (λιγότερο σ΄εμάς βέβαια αλλά τουλάχιστον όχι ανύπαρκτη) υπάρχει μια συνεχώς αυξανόμενη ομάδα ανθρώπων που παράγουν τη δική τους ενέργεια μέσω ηλιακών πάνελ. Στην Ολλανδία γίνονται και μέλη τοπικών συνεταιρισμών, χρησιμοποιούν περισσότερο και ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Το θέμα δεν είναι βέβαια εδώ ποιος κάνει τι, το θέμα είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι και στις δυο χώρες που αναφέρουμε ως παραδείγματα που κινούνται προς μια διαφορετική κατεύθυνση, ενημερώνονται και αλλάζουν. Χρησιμοποιούν έξυπνους μετρητές (smart meters) και apps για να ελέγχουν ποση ενέργεια καταναλώνουν και πόση ακριβώς καταναλώνεται στο σπίτι.*
“Τι είναι πιο οικονομικό;
Έλεγξε και διάλεξε τον αντίστοιχο πάροχο!”
Αυτού του είδους η πληροφόρηση βοηθά τον κόσμο να πάρει ενημερωμένες αποφάσεις και κάνει τις συνέπειες αυτών των αποφάσεων άμεσα ορατές. Με αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής μπορεί καλύτερα να θέσει τις τάσεις στην αγορά. Ειδικά τώρα που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα η άρση του μονοπωλείου της ΔΕΗ και η μείωση του μεριδίου αγοράς της, τέτοια εργαλεία είναι απαραίτητα για όσο το δυνατόν ορθότερες αποφάσεις.
Το μήνυμα εδώ είναι ότι οι άνθρωποι θέλουν να προχωρήσουν, αλλά χρειαζόμαστε βοήθεια. Χρειαζόμαστε πληροφόρηση, η οποία θα κάνει την κατανάλωση ενέργειας κάθε είδους ορατή και απτή. Χρειαζόμαστε επίσης χρόνο γιατί έχουμε μακρύ δρόμο μπροστά μας στο να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς σε μεγαλύτερη κλίμακα από αυτήν την μικρή ομάδα ανθρώπων που ήδη αναφέραμε πιο πάνω. Άσχετα με το πόσο συνδεδεμένος είναι σήμερα ο καταναλωτής και πόσο ψάχνεται, η προσωπική κατανάλωση ενέργειας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί σε σχέση με το παρελθόν.
* Υπάρχουν βέβαια και άλλοι τρόποι να το κάνει κανείς αυτό χειροκίνητα, χωρίς να διαθέτει τα δεδομένα του σε κανέναν έξυπνο μετρητή ή εταιρία που διαθέτει αντίστοιχο app, αλλά χρησιμοποιωντας απλούς αλγορύθμους όπως αυτός εδώ.
Αλλά οι πρώτες ενδείξεις αλλαγής είναι εμφανείς. Στην Ολλανδία για παράδειγμα, 15,1% των νοικοκυριών άλλαξαν πάροχο μέσα στο 2015 (πηγή: Energie Nederland). Και στην Ολλανδία και στην Ελλάδα με την πάροδο των χρόνων επιλέγουμε πλέον πιο συχνά ηλεκτρικές συσκευές Α κλάσης, χρησιμοποιούμε LED οθόνες που κλείνουν μόνες τους και κάποιοι από μας βγάζουν τις συσκευές από την πρίζα όταν φεύγουμε από το σπίτι. Πρόκειται για συμπεριφορά που προσφέρει μια προοπτική για το μέλλον αν και εφόσον οργανωθούμε και ενημερωθούμε σωστά.
Το άρθρο βασίστηκε στην ανάλυση του Paul Hermans για την Ολλανδία – δείτε εδώ
